Тохсунньу ый - Таҥха Хаан ыйа
Убаастабыллаах ааҕааччыларбыт!
Саҥа үүммүт 2022 сылынан эҕэрдэлиибит! Саҥа сылга саҥа арыйыылары, саҕахтары, чыпчааллары баҕарабыт. Кылгастык үүммүт Таҥха Хаан ыйын туһунан билиһиннэрэбит.
Былыр былыргыттан тохсунньуга биһиги өбүгэлэрбит таҥха иһиллииллэрэ. Фольклор матырыйаалларыгар Дьылҕа Хааны, Чыҥыс Хааны, Одун Хааны кытта тэҥҥэ ахтыллар Айыылартан биирдэстэрэ. Өбүгэлэрбит Таҥха Хаан ыйыгар айылҕа бу дьикти кэмигэр билгэлэнэн, киһи дьылҕатын туһунан тугу этэрин, инникилэрин торумнанан көрөллөрө.
Кырдьаҕастар "таҥха" күннэрин христианскай итэҕэли кытта сибээстииллэр. Былыр этэллэр этэ "сүллүкүүттэр" - уу абааһылара тохсунньу ый 6 күнүттэн 7 күнэ үүнэр түүнүгэр орто дойдуга тахсаллар диэн. Маҥнай "балаҕан хайааччылар", ол кэнниттэн тохсунньу 13 күнүгэр оҕолоро-уруулара, дьахталлара, эр дьонноро тахсаллар. Онтон сүллүкүүттэр тохсунньу 18 түүнүгэр төттөрү ойбонноругар киирэллэр.
Таҥха диэн адьас былыргы өйдөбүл буолар. Тоһуттар томороон тымныылаах тохсунньу ый сахаларга урут уруккуттан туох эрэ дьикти, ураты, таайтарыылаах кэминэн биллэр. Онон бу ыйы "Таҥха ыйа-дьыл оройо" дииллэр эбит. Тохсунньуга сахалар таҥха иһиллииллэрэ, бит-билгэ билгэлэнэллэрэ. Бу кэмҥэ араас Таҥха оонньуутун оонньууллара: сылгылар кэпсэтиилэрин, былыргы өтөххө, ойбоҥҥо олорон иһиллииллэрэ, этэрбэс хаамтараллара, суоруна тардаллара уо.д.а.
Алампа таҥханы саха дьоно уһун кыһын устатыгар сэргэхсийэр биир суолларынан ааттаабыта. Таҥха этитиилээх кэм, онон сэрэнэр-сэрбэнэр, харыстанар ордук. Таҥха кэмигэр аан, түннүк үрдүнэн, дал, хотон айаҕар этиҥ түспүт маһын тырыыҥкаларыттан кириэс охсуналлара.